Z dniem 07 listopada 2019 r. strony w postępowaniu gospodarczym będą mogły skorzystać z nowej instytucji, tj. „umowy dowodowej”. Nowy przepis art. 4589 kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzony ustawą z dnia 04 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw uprawnia Strony do zawarcia umowy o wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy.
Umowa dowodowa – co pełnomocnik musi wiedzieć:
- Umowa dowodowa może zostać zawarta wyłącznie w postępowaniach gospodarczych.
- Musi zostać zachowana forma pisemna pod rygorem nieważności lub zawarta ustnie przed sądem.
- W przypadku wątpliwości uważa się, że umowa późniejsza utrzymuje w mocy te postanowienia umowy wcześniejszej, które da się z nią pogodzić.
- Umowa dowodowa zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważna.
- Zarzut nieważności lub bezskuteczności umowy dowodowej można podnieść najpóźniej na posiedzeniu, na którym powołano się na tę umowę, a jeśli uczyniono to w piśmie procesowym – najpóźniej w następnym piśmie procesowym albo na najbliższym posiedzeniu.
- Objęcie umową dowodową dowodu przeprowadzonego przed sądem przed jej zawarciem nie pozbawia go mocy dowodowej.
- Sąd nie dopuści z urzędu dowodu wyłączonego umową dowodową.
- Fakty, które miałyby zostać wykazane dowodami wyłączonymi przez umowę dowodową, sąd może ustalić na podstawie twierdzeń stron, biorąc pod rozwagę całokształt okoliczności sprawy. Jeżeli ustalenia wymaga rozmiar należnego świadczenia, a sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy (odpowiednie stosowanie przepisu art. 322 k.p.c.).
- Umowa dowodowa dotyczyć będzie musiała konkretnego stosunku prawnego wynikającego z umowy cywilnoprawnej a jej przedmiot nie może stanowić całokształtu stosunków między stronami procesu.
- Umowa dowodowa nie może obejmować swoim zakresem roszczeń wynikających ze stosunków pozaumownych (np. z czynów niedozwolonych).
Do tej pory w postępowaniu cywilnym strony mogły powoływać się na dwa rodzaje umów procesowych, tj.
umowę o właściwość sądu (art. 46 §1 k.p.c.)
oraz
umowę o jurysdykcję (art. 1104 – 1105 k.p.c.).
Ustawodawca wprowadzając nową instytucję „umowy dowodowej” umocnił zasadę kontradyktoryjności w postępowaniach sądowych oraz rozszerzył autonomię stron w procesie.