Pozew o obniżenie alimentów

W poprzednim artykule opisałam jak przygotować pozew o alimenty. Chciałabym jednak poruszyć problem z drugiej strony. Co zrobić w sytuacji gdy zobowiązany do alimentacji nie ma środków pieniężnych na spełnianie comiesięcznego świadczenia? A może to uprawniony do alimentów stanie się pełnoletnią osobą, której zarobki znacznie przewyższą dochody zobowiązanego do alimentów rodzica?

W każdym czasie osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny może domagać się obniżenia istniejącego świadczenia. Pozew o obniżenie alimentów nie jest ograniczony czasem i może być wytoczony przeciwko tej samej osobie wielokrotnie. Poniżej postaram się przedstawić formalne wymogi pisma procesowego oraz pokrótce omówić najważniejsze kwestie związane ze złożeniem  takiego powództwa do sądu.

Pierwszy krok – właściwość sądu

Sądem właściwym, do którego należy kierować pozew o obniżenie alimentów jest sąd miejsca zamieszkania  osoby uprawnionej do alimentów, która w postępowaniu sądowym będzie występować jako strona pozwana.

Jeżeli orzeczeniem sądu jesteśmy zobowiązani płacić alimenty na rzecz dziecka mieszkającego w Koszalinie, pozew o obniżenie alimentów składamy na biurze podawczym lub wysyłamy listem poleconym do Sądu Rejonowego w Koszalinie III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich.

W sprawach o obniżenie alimentów zawsze rozstrzyga sąd rejonowy, co ułatwia ustalenie właściwego sądu przed którym będzie toczyć się nasze postępowanie.

Drugi krok – wartość przedmiotu sporu

O wartości przedmiotu sporu wspominałam już w poprzednim artykule  omawiającym pozew o alimenty. W przypadku pozwu o obniżenie alimentów stosujemy tożsamą zasadę. Wskazujemy wysokość kwoty o którą żądamy pomniejszenia miesięcznego świadczenia alimentacyjnego i podajemy ją w pomnożoną przez 12 miesięcy.

Zobrazuję to na przykładzie:

---

Jan K. wyrokiem Sądu Rejonowego w Koszalinie jest zobowiązany płacić na rzecz swojego syna kwotę 700 zł miesięcznie. Z uwagi na pogorszenie się sytuacji materialnej zobowiązany do alimentacji domaga się pozwem obniżenia miesięcznego świadczenia o kwotę 200 zł. Wartością przedmiotu sporu będzie zatem kwota 200 zł obliczona w stosunku rocznym, tj. 200 zł x 12 miesięcy = 2 400 zł.

---

Trzeci krok – opłata

Opłata od pozwu wynosi następująco:

(Uwaga! Nowe wysokości opłat obowiązują od 21.08.2019 roku)

Opłatę od pozwu uiszczamy na właściwe konto sądu, do którego składamy pozew lub opłacamy w znakach sądowych załączonych do pozwu (zakupionych uprzednio w kasie sądu).

Czwarty krok – oznaczenie stron postępowania

Sporządzając pozew o obniżenie alimentów wskazujemy oprócz właściwego sądu strony postępowania:

1. Powód – osoba składająca pozew (zobowiązany do uiszczania świadczenia alimentacyjnego)
2. Pozwany – osoba przeciwko której pozew jest składany (uprawniona do otrzymywania alimentów)

Wskazując dane powoda pamiętajmy o wpisaniu w pozwie aktualnego adresu zamieszkania oraz numeru PESEL. Przy oznaczeniu pozwanego podajemy adres zamieszkania oraz w przypadku gdy jest to osoba małoletnia wskazujemy jego przedstawiciela ustawowego, który będzie reprezentować dziecko w postępowaniu sądowym (np. matkę lub ojca dziecka).

Piąty krok – o co wnosimy?

Pozew o obniżenie alimentów nie należy do sformalizowanych pism. W treści pozwu wystarczy wskazać:

• na rzecz kogo są zasądzone alimenty i w jakiej wysokości;
• o jaką kwotę domagamy się obniżenia alimentów;
• źródło zobowiązania alimentacyjnego;

W praktyce wygląda to następująco:

Działając w imieniu własnym, wnoszę o obniżenie alimentów z dotychczasowej wysokości 700 zł do kwoty 500 zł (słownie:pięćset złotych) miesięcznie płatnych przez Powoda na rzecz małoletniego Tomasza K. zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Koszalinie III Wydział  Rodzinny i Nieletnich w dniu 01 lipca 2018 r. w sprawie o sygn. akt. (…).

Szósty krok – uzasadnienie pozwu

Podstawa prawna żądania o obniżenie alimentów została ujęta w przepisie art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

„W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.”

W pozwie o obniżenie alimentów ciąży na powodzie udowodnienie przesłanek obniżenia alimentów, czyli nic innego jak wykazanie, że nastąpiła zmiana sytuacji życiowej osoby zobowiązanej do płacenia alimentów, lub osoby te alimenty otrzymującej. Najczęstszą zmianą stosunków jest:

• pogorszenie się sytuacji finansowej zobowiązanego do alimentacji (np. utrata pracy, niekorzystna zmiana warunków wynagrodzenia, choroba i związane z tym ponoszenie wydatków na leczenie);
• polepszenie się sytuacji finansowej osoby uprawnionej do otrzymywania alimentów (np. rozpoczęcie przez pełnoletnie dziecko pracy zarobkowej).

Powyższe przykłady nie wyczerpują sytuacji w których sąd może przychylić się do roszczenia powoda i obniżyć alimenty. Sąd może powołując się na zasady współżycia społecznego obniżyć lub w ogóle znieść obowiązek alimentacyjny wobec osoby, która doprowadziła się do nałogowego alkoholizmu, narkomanii i odmawia poddania się leczeniu a świadczenie alimentacyjne przeznacza na zakup środków odurzających lub alkoholu. Podstawą obniżenia alimentów może być również nałożenie na zobowiązanego nowego obowiązku alimentacyjnego wobec innej osoby.

W uzasadnieniu pozwu należy opisać zmiany jakie zaszły w życiu zobowiązanego do alimentów, w szczególności pogorszenie się jego sytuacji finansowej lub zaistnienie lepszej sytuacji materialnej uprawnionego do otrzymywania tego świadczenia. Powód zobowiązany jest nadto opisać swoją aktualną sytuację życiową  i finansową.

Sąd orzekając zawsze weźmie pod rozwagę usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów oraz możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentacji.

Siódmy krok – zabezpieczenie powództwa

W pozwie o obniżenie alimentów możemy zawrzeć  wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia poprzez obniżenie świadczenia alimentacyjnego na czas toczącego się postępowania.  Złożenie w pozwie takiego wniosku pozwoli nam przy pozytywnym rozstrzygnięciu sądu na zmniejszenie kwoty naszego zobowiązania już w trakcie trwania procesu. Taki wniosek możemy sformułować w następujący sposób:

Wnoszę o udzielenie zabezpieczenia powództwa na czas trwania postępowania poprzez obniżenie świadczenia alimentacyjnego płatnego na rzecz małoletniego Tomasza K. z kwoty 700 zł na kwotę 500 zł miesięcznie.

Jeżeli powód działa bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika nie jest zobowiązany przywoływać w piśmie procesowym podstawy prawnej, na której opiera swoje żądanie. Ciąży jednak na nim obowiązek uprawdopodobnienia przesłanek warunkujących zasadność żądania o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o obniżenie alimentów (wykazanie zmiany jaka zaszła w życiu powoda lub pozwanego od czasu ustalenia alimentów np. poprzednim orzeczeniem sądu).

Ósmy krok – co załączamy do pozwu o obniżenie alimentów

Do pozwu o obniżenie alimentów załączamy orzeczenie sądu, na podstawie którego ustalono dotychczasową wysokość alimentów (lub umowę/ugodę z której wywodzi się nasz obowiązek alimentacyjny) oraz skrócony odpis aktu stanu cywilnego osoby, na której rzecz łożymy świadczenie alimentacyjne. Ponadto załączamy dokumenty, które uzasadniają nasze roszczenie i obrazują zmianę sytuacji  życiowej i finansowej. Może to być wypowiedzenie umowy o pracę lub wypowiedzenie zmieniające warunki płacy, dokumentacja medyczna, która potwierdzi pogorszenie się stanu zdrowia, paragony i rachunki związane z kosztami podjętego leczenia, rozliczenie podatkowe za zeszły rok w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej. 

W przypadku zmiany sytuacji osoby uprawnionej do alimentów możemy złożyć dokumenty świadczące o podjęciu przez nią pracy zarobkowej lub otrzymaniu innych świadczeń pieniężnych.

Nie zawsze mamy możliwość złożenia dokumentów dotyczących sfery życia zawodowego lub osobistego strony pozwanej. Przysługuje nam jednak uprawnienie do złożenia w pozwie wniosku o zobowiązanie przez sąd pozwanego do przedłożenia do akt sprawy określonego dokumentu. W przypadku wiedzy o podjęciu przez uprawnionego pracy zarobkowej możemy wnosić aby przedstawił umowę o pracę lub zaświadczenie  o zarobkach.

Oczywiście powyższe wyliczenie ma charakter przykładowy a konkretna sytuacja w jakiej się znajdziemy zweryfikuje jakie dokumenty należy przedłożyć aby wykazać zasadność naszego roszczenia.

Zawsze przed podjęciem decyzji o wytoczeniu powództwa o obniżenie alimentów polecam skonsultować się  z pełnomocnikiem. Radca prawny pomoże sporządzić pismo procesowe oraz profesjonalnie sprecyzować żądanie pozwu.