W artykule napiszę kilka słów czym jest zadośćuczynienie, kiedy poszkodowany może ubiegać się o zadośćuczynienie i co wpływa na wysokość tego świadczenia. Wskażę również czym różni się zadośćuczynienie i odszkodowanie, które jak zauważyłam w swojej praktyce zawodowej są instytucjami utożsamianymi przez poszkodowanych. O ile potocznie można używać zamiennie te pojęcia, to już błędne sprecyzowanie roszczeń we wniosku o naprawienie szkody może wiązać się z konsekwencją wypłaty na naszą rzecz niższej kwoty świadczenia odszkodowawczego. Warto zatem wiedzieć w jaki sposób prawidłowo zgłosić nasze roszczenie w przypadku zaistnienia wypadku, w którym zostaniemy poszkodowani.
Zadośćuczynienie – podstawa roszczenia
Podstawą wypłaty zadośćuczynienia jest przepis
art. 445 k.c., zgodnie z którym „(…) Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”.
Zadośćuczynienie jest świadczeniem pieniężnym o które może ubiegać się poszkodowany w wyniku wypadku komunikacyjnego (lub innego zdarzenia szkodowego) z winy osoby trzeciej na skutek którego doznał uszczerbku na zdrowiu psychicznym lub fizycznym.
Krzywdę zaś rozumiemy jako pojęcie szkody moralnej, fizycznej o charakterze niematerialnym.
Zadośćuczynienie jest świadczeniem, którego celem jest rekompensata doznanej krzywdy po stronie bezpośrednio poszkodowanego lub osoby, która wskutek tragicznego, śmiertelnego wypadku utraciła najbliższego członka rodziny. Wyszukując frazę „zadośćuczynienie” spotkamy się z ogólnymi pojęciami takimi jak „świadczenie, które jest adekwatne do krzywdy jaką doznał Poszkodowany”, „świadczenie, które musi mieć ekonomicznie odczuwaną wartość”, „świadczenie, które ma charakter całościowy”. Powyższe przykładowe definicje są jak najbardziej trafne. Niestety ustalenie kwoty zadośćuczynienia jest skomplikowanym i trudnym procesem nie tylko dla poszkodowanych ale również niejednokrotnie dla sądów.
Zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych jakie odczuwał lub nadal doznaje poszkodowany a na jego wymiar wpływa wiele czynników.
Zadośćuczynienie – co wpływa na jego wysokość
Na wpływ wysokości świadczenia jakim jest zadośćuczynienie wpływa wiele indywidualnych czynników, do najważniejszych z nich należą:
- wiek poszkodowanego (np. dla osób młodych blizny na ciele jakie pozostaną po urazach doznanych po wypadku mogą stanowić silniejsze negatywne przeżycie aniżeli dla osoby w zaawansowanym wieku, z innej strony pewne obrażenia u osoby starszej mogą goić się dłużej, co będzie wymagało długotrwałej rehabilitacji i rekonwalescencji. W zależności od przypadku wiek może zatem wpływać znacznie na ocenę rozmiaru krzywdy poszkodowanego);
- płeć poszkodowanego (w przypadku trwałego oszpecenia ciała, kwota zadośćuczynienia dla kobiety może być wyższa aniżeli dla mężczyzny);
- trwały uszczerbek na zdrowiu, rozmiar kalectwa, oszpecenie, ograniczenia ruchowe, ograniczenia w możliwości wykonywania czynności życia codziennego, długotrwałość cierpień, okres leczenia, hospitalizacji i rehabilitacji;
- poczucie bezradności życiowej, ograniczenie widoków i możliwości na przyszłość poszkodowanego (np. utraty możliwości wykonywania dotychczasowej pracy, kontynuowania zainteresowań, uprawiania sportu);
- cierpienia fizyczne, psychiczne ich intensywność i długotrwałość.
Na wysokość zadośćuczynienia wpływ może mieć wiele czynników, choćby brak pojednania się poszkodowanego ze sprawcą, brak wsparcia i pomocy bliskich osób w okresie rekonwalescencji poszkodowanego, niemożność posiadania potomstwa oraz indywidualne okoliczności takie jak odwołanie ceremonii zaślubin przez poszkodowanego, utrata w wyniku wypadku możliwości przystąpienia do egzaminu na wybraną uczelnię lub stawienia się na ważną rozmowę kwalifikacyjną. Kwota świadczenia może być znacznie wyższa przy podobnym uszczerbku na zdrowiu dla osoby, która bardziej dotkliwie odczuje skutki urazu (np. widoczne blizny na twarzy osoby pracującej w modelingu, uszkodzenie w wyniku wypadku palców u lekarza specjalisty chirurgii).
Kryteria jakimi kierują się Towarzystwa Ubezpieczeń przyznające świadczenia poszkodowanym, często bazują wyłącznie na ustaleniu procentowego uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego a omijają inne czynniki wskazane powyżej.
Warto zatem we wniosku o zadośćuczynienie szkody przedstawić nie tylko zakres urazów jakie doznaliśmy w wyniku wypadku ale również naszą sytuację życiową po zdarzeniu, problemy jakie zaistniały w naszym codziennym życiu, ograniczenia z jakimi się borykaliśmy na skutek doznanego bólu, opatrunków czy gipsu jakie zostały założone po wypadku.
Utrata możliwości uprawiania aktywności fizycznej, realizowania pasji, zainteresowań, spędzania wspólnego czasu z przyjaciółmi i rodziną stanowi również podstawę do ubiegania się o wyższe zadośćuczynienie.
Zadośćuczynienie a odszkodowanie – podstawowa różnica
Zadośćuczynienie jak wskazałam powyżej dotyczy rekompensaty krzywdy fizycznej i psychicznej jaką doznał poszkodowany. Odszkodowanie związane jest ściśle ze szkodą materialną jaką poniósł poszkodowany w wypadku, tj. koszt zakupu leków, artykułów medycznych czy wydatków na dojazd do szpitala. Są to zatem konkretne kwoty pieniężne wynikające z faktur, paragonów lub wyliczone wydatki poniesione przez poszkodowanego i jego bliskich a związane bezpośrednio z leczeniem uszczerbku na zdrowiu. Odszkodowanie o jakie może ubiegać się poszkodowany obejmuje wiele wydatków związanych z procesem jego leczenia i rekonwalescencji. Dokładny zakres kosztów jakie powinien zrefundować podmiot zobowiązany wskażę w następnym artykule poświęconym tematyce odszkodowań.
O ile łatwiej sprecyzować roszczenie o odszkodowanie, żądanie wypłaty zadośćuczynienia stanowi trudniejszą kwestię. W przypadku trudności z ustaleniem adekwatnej kwoty tego świadczenia do doznanego uszczerbku na zdrowiu radzę skonsultować się z adwokatem lub radcą prawnym, który bazując na swoim doświadczeniu zawodowym i wiedzy pomoże poszkodowanemu określić kwotę zadośćuczynienia oraz uzasadnić w wezwaniu do zapłaty jego wysokość.
Przykładem jest historia młodego mężczyzny, który będąc poszkodowanym w wypadku komunikacyjnym zgłosił się po poradę dotyczącą weryfikacji zasadności zawarcia ugody z towarzystwem ubezpieczeń. Ubezpieczyciel wypłacił poszkodowanemu 4 000,00 zł zadośćuczynienia, proponując jednocześnie dopłatę kwoty 2 000,00 zł w ramach ugody i zrzeczenia się przez poszkodowanego dalszych roszeń na przyszłość związanych z wypadkiem. Już po złożeniu pierwszego pisma przez naszą kancelarię poszkodowanemu wypłacono przedsądowo dalszą kwotę 9 000,00 zł. Do tego dochodzą na rzecz poszkodowanego niezgłoszone przez niego roszczenia odszkodowawcze z tytułu :
- utraconego zarobku,
- opieki osoby trzeciej
- kosztów leczenia
Z uwagi na niezakończony proces leczenia naszego klienta dotychczasowo wypłacone zadośćuczynienie jest nieadekwatne do doznanej krzywdy, co daje nam możliwość skierowania roszczeń do sądu. Warto być świadomym swoich praw i dochodzić wszelkich przysługujących poszkodowanemu roszczeń. Osoby, które nie potrafią samodzielnie sporządzić wniosku warto, aby udały się do profesjonalnego pełnomocnika. Radca prawny pomoże przejść przez cały proces postępowania.
